Ma trận thông tin: đâu là bờ bến?
🤱🏻 NHẮC LẠI VỀ SỮA NON CỦA MẸ
👨🏻⚕️ Bác sĩ sẽ chia ra hai khái niệm rõ ràng:
- Sữa non của mẹ
- Sữa non của bò
✅ Sữa non của mẹ là những giọt sữa VÀNG (nghĩa đen và nghĩa bóng) mà mẹ bắt đầu có ngay sau sinh. Ích lợi của sữa non ngày nay đã quá rõ ràng:
- Giàu yếu tố miễn dịch như IgA, lactoferrin và các miễn dịch phòng bệnh CỦA NGƯỜI
- Giàu các yếu tố tăng trưởng
- Điện giải, vi lượng, dinh dưỡng tối ưu.
✅ Sữa non của mẹ là món quà đầu đời tuyệt vời nhất mà mẹ có thể trao cho con.
🐮 SỮA NON CỦA BÒ LÀ GÌ?
✅ Sữa con của bò (từ khoá: bovine colostrum) cũng là những giọt sữa đầu tiên mà các cô bò tiết ra cho các bê con của mình. Khác với loài người, các đạm miễn dịch (Ig) ở bò KHÔNG truyền qua bánh rau vào bào thai, và hấp thụ hoàn toàn sau sinh qua ruột. Do đó, bê con phụ thuộc miễn dịch hoàn toàn vào lượng sữa non này để không bị ốm. Đó là lí do vì sao đạm miễn dịch trong sữa non bò cao gấp 100 lần sữa non người. Sau khi được vắt về bình, sữa non bò có thể dùng ở dạng lỏng hoặc dạng đông khô (như đang bán trên thị trường).
🐮 Trong bài viết này, chúng tôi xin chỉ đưa ra góc nhìn khoa học, tạm gác lại góc nhìn đạo đức bò mẹ - bê con của nền công nghiệp sữa này.
🧖🏻♀️ SỮA NON NÀO CŨNG GIỐNG NHAU?
🙄 Khi tìm hiểu về chủ đề này trong y văn, chúng tôi ghi nhận được đã có một sự “mơ hồ” giữa hai loại sữa non của bò. Đó là:
- 🌱 Sữa non của bò (bình thường): tức là bò ăn cỏ, nghe nhạc (nếu có), hạnh phúc (như cam kết) và CHỈ TIÊM PHÒNG CÁC BỆNH CỦA BÒ.
- 💉 Sữa non của bò được gây miễn dịch (hyperimmune bovine colostrum) tức là các cô bò hạnh phúc trên ngoài các bệnh của bò còn được gây nhiễm để có thể có được miễn dịch cho MỘT SỐ BỆNH CỦA NGƯỜI như Rotavirus, Cryptosporidium. Lúc này, sữa non của bò mới có miễn dịch RIÊNG với các căn nguyên gây bệnh này. Và trở thành một loại thuốc và được ghi rõ trên nhãn mác. Thường dùng trong nghiên cứu.
☑️ Các thông tin tiếp theo chúng tôi chỉ nói về sữa non bò bình thường (không được gây miễn dịch đặc hiệu - non-hyperimmune BC).
👨🏻⚕️ SỮA NON CỦA BÒ CÓ PHÒNG BỆNH?
🐮 Sữa non là đặc sản của các loài có vú, tác dụng của sữa non thì ĐA SỐ là chỉ có tính đặc hiệu cho LOÀI đó, nhưng vẫn có MỘT SỐ hiệu quả trên các LOÀI KHÁC. Do đó, có thể nói, một số hoạt tính dinh dưỡng và sinh học của sữa non bò có tác dụng cho người.
💉 Sữa của bò mẹ sẽ truyền cho con các miễn dịch phòng các bệnh của BÒ và các bệnh được chủ bò tiêm chủng. Chỉ có sữa non bò hyperimmune mới có thêm yếu tố phòng bệnh cho NGƯỜI đặc hiệu được THÊM vào.
🐮 Đặc tính kháng khuẩn và điều hoà miễn dịch của sữa non bò sau đây có tác dụng trên cả người nhờ các thành phần (không đặc hiệu loài/bệnh) sau:
+ LACTOFERRIN, LACTOPEROXIDASE, LYZOZYME có tác dụng cả ở người.
+ Nhiều INTERLEUKIN chống viêm và kiềm khuẩn.
+ Các yếu tố PHỤC HỒI niêm mạc ruột tổn thương.
🔬 ỨNG DỤNG ĐÃ ĐƯỢC NGHIÊN CỨU?
🦠 Tài liệu mới nhất và toàn diện nhất chúng tôi có trong tay là tổng quan của Mathias Rathe và cộng sự đăng trên Nutrition Reviews (2014), ghi nhận các công dụng sau:
- Bảo vệ ruột trước thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID) và hỗ trợ phục hồi sau mổ ruột.
- Phòng tiêu chảy ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch như nhiễm HIV, suy giảm miễn dịch bẩm sinh.
- Dùng cho vận động viên (không bị coi là doping) để phục hồi mô sau thi đấu, tăng cơ.
- Có thể có lợi ích ở nhóm trẻ có hội chứng ruột ngắn sau cắt đoạn ruột.
🛡 Mấy cái trên có lẽ các bố mẹ ít quan tâm bằng vai trò dưới đây:
- Về đáp ứng miễn dịch và nhiễm trùng, có một số nghiên cứu là dùng sữa non của bò giúp giảm tỉ lệ tái phát, ngày điều trị của tiêu chảy và nhiễm khuẩn tiết niệu ở trẻ em, có thể là do tăng tiết IgA.
- Tuy nhiên về mặt khoa học, các nghiên cứu này chưa đạt các tiêu chuẩn về độ “thuyết phục” và “tin cậy” để được khuyến cáo dùng. Vẫn cần các nghiên cứu cấp độ cao hơn ở tương lai.
- Một vài nghiên cứu khác ghi nhận không có biến đổi TĂNG nào về CÁC YẾU TỐ MIỄN DỊCH giữa nhóm dùng và không dùng.
- Không đủ bằng chứng chứng minh hiệu quả trong nhóm trẻ chậm tăng cân, thấp còi.
⚔️ TÓM LẠI:
- Có thể có hiệu quả nâng miễn dịch chung ở người.
- Có hiệu quả ở một số nhóm đối tượng đặc biệt (vận động viên, nhiễm HIV, suy giảm miễn dịch, trẻ sau mổ ruột).
- Chưa đủ bằng chứng chứng minh sữa non bò (thông thường, không phải chế phẩm hyperimmune) có thể phòng bệnh.
- Chưa đủ bằng chứng chứng minh giúp điều trị trẻ suy dinh dưỡng thấp còi.
💮 TÍNH AN TOÀN VÀ TÁC DỤNG PHỤ
Trong cả 51 nghiên cứu được xem xét (tổng là 2326 đối tượng cả lớn cả bé) không có ghi nhận biến chứng độc tính nặng. Các tác dụng phụ nhẹ có thể có như: buồn nôn, TIÊU CHẢY, DỊ ỨNG, nổi mẩn đỏ, đau bụng. Nhìn chung, sữa non của bò được coi là an toàn.
⚠️ Tuy nhiên, trên thị trường Việt Nam đã có sữa non giả đội lốt xách tay, sữa nhập. Và chất lượng của loại này thì chịu không biết được.
🐮 TÓM TẮT CUỐI BÀI
1️⃣ Cần xem rõ sản phẩm đó là sữa non bò thông thường hay là loại được gây miễn dịch đặc hiệu (hyperimmune BC)?
2️⃣ Sữa non bò có một số cơ chế điều hoà miễn dịch, kháng khuẩn và phục hồi niêm mạc. Tác dụng được ghi nhận ở một số nhóm đối tượng đặc biệt, không phải là cho tất cả trẻ em.
3️⃣ Bằng chứng về nâng cao miễn dịch, phòng bệnh cho trẻ em của sữa non bò còn chưa rõ ràng, cần khoa học nghiên cứu thêm trong tương lai.
4️⃣ Sữa non của bò nhìn chung là TỐT, và được xem là an toàn, nhưng luôn chú ý nguy cơ phản ứng dị ứng từ nhẹ đến nặng.
5️⃣ Mỗi sản phẩm có hiệu quả khác nhau (khác về thời điểm thu sữa, công nghệ chế biến, dạng bào chế, thành phần bổ sung kèm, và giá).
6️⃣ Chú ý đã có hàng giả trên thị trường.
💯 CÁCH PHÒNG BỆNH HIỆU QUẢ “ĐÃ ĐƯỢC CÔNG NHẬN”:
Hãy coi sữa non của bò chỉ là một lựa chọn trong bổ sung dinh dưỡng cho con, chứ không phải là thần dược kì diệu, những “bí thuật” chân thật nhất là:
💯 Không thơm má, hôn hít trẻ
💯 Tránh khói thuốc lá, khói bụi
💯 Tránh tiếp xúc người ốm
💯 Tiêm chủng đầy đủ
💯 Dinh dưỡng toàn diện
💯 Đi gặp bác sĩ nhi định kì và khám sớm khi có triệu chứng bất thường
💯 Bổ sung các chất đã được công nhận nâng cao miễn dịch (ví dụ như kẽm - rẻ, dễ kiếm, hiệu quả).
👨🏻⚕️ Nguồn: BS Mon
🐮 Nguồn: DOI: 10.1111/nure.12089
0 Nhận xét