Lồng Ruột Ở Trẻ Em

 

🤔 LỒNG RUỘT LÀ GÌ?

    Lồng ruột, đúng như tên gọi: là một đoạn (quai) ruột vì hấp tấp mà chui vào lòng một đoạn (quai) ruột khác. 

    Như hình minh hoạ, mọi rối loạn đều bắt đầu từ đây. Khi KẸT lại như vậy, ruột tắc, cả thức ăn lẫn dịch ruột lẫn hơi trong ruột đều Ứ lại, sung huyết, vỡ mạch, hoại tử. Các quai ruột lồng còn kéo theo các mạch máu màng ruột (diềm ruột) vào nếp gấp làm ứ huyết, đứt vỡ mạch, giảm tưới máu ruột, chảy máu. 

👦🏻 TUỔI NÀO, MÙA NÀO HAY BỊ? 

    - Lồng ruột gặp ở mọi nhóm tuổi, chỉ khác về nguyên nhân - trẻ khác, cụ già khác. Ở trẻ em, hay gặp nhất là trong khoảng 6 tháng - 36 tháng tuổi. Phần lớn gặp ở trẻ khoẻ mạnh (hay gặp hơn ở trẻ bụ bẫm). 

    - Hay gặp ở bé giai hơn. 

    - Mùa: sách vở hay nói là vào giao mùa đông xuân (do bùng phát virus khi đổi trời) - nhưng giờ giao mùa không còn rõ ràng, nên hãy coi là có thể bị quanh năm. 

👀 NGUYÊN NHÂN LỒNG RUỘT Ở TRẺ

    - 75% là KHÔNG rõ nguyên nhân - có thể do “cơ địa” (quá sản mảng Payer), sau một đợt viêm mũi họng, nhiễm Rotavirus, adenovirus, lị... Cơ chế được cho là gây rối loạn di động ruột (co bóp “hấp tấp” hơn mà chui vào nhau). 

    - Còn lại là BIẾT nguyên nhân, thường ở các bạn tái đi tái lại hoặc có tiền sử mổ ổ bụng trước đó hoặc có bệnh lý đã ghi nhận có thể kèm theo lồng ruột (u máu lớn, Scholein Henoch). 

⚠️ KHI NÀO NGHĨ ĐẾN LỒNG RUỘT

    Khi có bất kì dấu hiệu nào dưới đây, cần đi khám tại PK hoặc bệnh viện:

    Chỉ rõ với trẻ nhỏ DƯỚI 2 TUỔI, còn với trẻ trên hai tuổi thì triệu chứng mơ hồ lắm. Điển hình lồng ruột là như thế nào:

    1️⃣ ĐAU BỤNG đột ngột, khóc thét TỪNG CƠN kèm co chân - ưỡn người. Các cơn cách nhau 10 - 20 phút, mau cơn dần. Giữa cơn có thể KHÔNG đau (như thể đau “giả vờ”). 

    2️⃣ NÔN ra thức ăn, dịch xanh dịch vàng. 

    3️⃣ Ị MÁU - phân nhầy đỏ như máu cá. 

    4️⃣ Li bì, xanh tái, chi lạnh: rất nặng rồi. 

    Ban đầu trẻ có thể chỉ biểu hiện như tiêu chảy cấp do virus, sau đó xuất hiện biểu hiện của lồng ruột (~ biến chứng). Có thể bị lẫn với rối loạn tiêu hoá, tiêu chảy cấp. 

    Trẻ trên 2 tuổi triệu chứng rất mơ hồ, đau bụng rất nhẹ nhàng, ít nôn, ít ị máu. Ta PHẢI ĐI KHÁM khi trẻ có bất kì dấu hiệu bất thường là vì lẽ đó, để bác sĩ khám, tìm bệnh và hướng dẫn theo dõi. 

🖥 CHẨN ĐOÁN HỖ TRỢ VỚI SIÊU ÂM

    - Khối lồng ruột có thể sờ thấy khi bác sĩ khám, nhưng không hề dễ dàng do trẻ quấy, gồng bụng hoặc vị trí khối lồng ở vị trí khó sờ (giữa bụng). 

    - Siêu âm ổ bụng giúp chẩn đoán sớm và rõ hơn - nhờ hình ảnh đặc trưng trên siêu âm. Nhưng siêu âm không thấy khối lồng cũng không loại trừ 100% lồng ruột. 

    - Ở các ca khó, có thể cần chụp cả cắt lớp vi tính ổ bụng. 

🕹 CHỤP XQUANG ĐỂ LÀM GÌ?

    Chụp Xquang bụng để đánh giá tắc ruột và biến chứng nặng (thủng ruột). 

🏥 CÓ PHẢI MỔ KHÔNG?

    Tuỳ tình trạng và diễn biến, bác sĩ ngoại khoa sẽ quyết định là phải mổ tháo lồng hay tháo lồng bằng bơm hơi.

🗜 THÁO LỒNG BẰNG HƠI LÀ SAO?

    Đây là biện pháp không phẫu thuật, thực hiện tại phòng chụp XQ do bác sĩ ngoại khoa, kĩ thuật viên, có thể có thêm bác sĩ hồi sức cấp cứu. 

    - Đầu tiên các bác sĩ sẽ hoàn thành xét nghiệm cần thiết, chụp chiếu, hội chẩn để ra quyết định. 

    - Con sẽ nhịn ăn uống và được đặt ven truyền đường, có thể có kháng sinh, giảm đau trong khi chờ. 

    - Con có thể sẽ được đặt ống xông mũi - dạ dày để đỡ chướng bụng và dự phòng nôn. 

    - Con có thể được dùng an thần giảm đau hoặc gây mê tuỳ bệnh viện và tuỳ tình trạng bệnh.

    - Sau đó bác sĩ và các bác kĩ thuật viên sẽ dùng máy bơm một áp lực hơi nhất định qua hậu môn - trực tràng. Hơi sẽ đi vào và tháo đoạn gấp nếp (như bơm xăm xe đạp vậy). 

    - Quá trình này sẽ thực hiện dưới màn tia X (vừa chiếu tia X vừa bơm hơi) để bác sĩ quan sát được hiệu quả bơm hơi. Một số ít nơi thực hiện dưới siêu âm. 

    - 70-80% số ca tháo lồng bằng hơi hoặc nước thành công. 

🌀 BỊ RỒI CÓ BỊ LẠI KHÔNG?

    Trẻ từng lồng ruột có thể bị lại, nếu tái lại nhiều lần các bác sĩ sẽ đánh giá tìm nguyên nhân. Tỉ lệ tái lại là 10%, có thể trong 72 giờ - nhiều tháng sau tháo lồng. Đừng quên nói tiền sử từng bị lồng ruột nếu con đi khám vì nôn, đau bụng. 

🔰 CÓ PHÒNG BỆNH ĐƯỢC KHÔNG?

    Hiện tại chưa có biện pháp đặc biệt nào dự phòng lồng ruột. 

▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️

😅 NÓI THÌ RÕ DÀI, nhưng tóm lại:

    ⚠️ Đau bụng cơn + Nôn = Đi khám thôi!

    ⚠️ Đau bụng cơn + Nôn + Ị máu = Đi khám ngay!

Nguồn: BS Mon