Viêm thanh quản cấp

😷 VIÊM THANH QUẢN CẤP

😷 VIÊM THANH KHÍ PHẾ QUẢN

😷 KHÓ THỞ THANH QUẢN! 

🔳 Bệnh dễ gặp, diễn biến nhanh ở trẻ nhỏ, bố mẹ nào cũng cần biết để đưa con đi khám kịp thời. 

🗯 Viêm thanh khí phế quản cấp (croup) là SƯNG VIÊM ở KHÍ QUẢN và THANH QUẢN. Bệnh còn có các bạn bè khác tuỳ mức độ bệnh như: viêm thanh quản, khó thở thanh quản. Đây là bệnh gây kinh sợ với trẻ (rất khó thở), với bố mẹ (nhìn con vật vã) và với bác sĩ (diễn biến nhanh). 

🔔 VÌ SAO SỢ?!!

⛩ Cơ chế bệnh là viêm - sưng - phù nề - tấy đỏ ở ngay tại khu vực CỬA NGÕ vào - ra của đường thở. Như trên hình, các bạn có thể thấy vùng được khoanh vuông, đó chính là thanh khí quản, nơi ta hít khí vào rồi thở khí ra - như cái CỬA CHÍNH trong nhà vậy. Cửa mà đóng, hay hẹp thì nội bất xuất - ngoại bất nhập. Khi cửa hẹp, thì bác sĩ Sơn béo không qua được, bác sĩ gầy thì cố len qua được. Đến khi cửa kẹt cứng rồi thì chịu, đến khi nặng - hít vào còn không xong - thì cái chết chỉ tính bằng phút. Ảnh dưới mô tả tình trạng viêm tấy, nhìn đỏ rõ và hẹp lại rõ. Chắc ai cũng đã hiểu. Khi ấy, phổi có thể không viêm, nhưng không có khí hít vào để dùng, thì cơ thể không sống được. Cấp cứu không nhanh là mất mạng. 

🏥 Đó là lí do, nhiều bệnh thì bác sĩ bảo có thể theo dõi thêm, còn bệnh này thì không. Đi viện luôn và ngay cho bác sĩ khám. 

👩‍👧‍👦 TUỔI HAY BỊ

Trẻ bé: 3 tháng - 5 tuổi

Sau 5 tuổi ít gặp viêm thanh khí quản nặng hơn vì đường thở đã lớn dần, sưng viêm cũng không làm hẹp quá được nữa. 

🧚🏻‍♂️ MÙA NÀO HAY BỊ

Mùa đông, mùa của virus bùng phát. 

Tuy nhiên, bệnh có thể bị rải rác quanh năm. 

👩🏻‍✈️ DẤU HIỆU NGHI NGỜ 

Cũng may là đa số ca bệnh viêm thanh khí quản là nhẹ nhàng, nhưng khả năng diễn biến nặng luôn có. 

- Dấu hiệu thường tăng nặng DẦN (không đột ngột - như hóc sặc):

- KHỞI ĐẦU với ngứa mũi, chảy mũi, nghẹt mũi, nặng dần. 

- Sau 12 - 48 giờ, trở thành khó thở (thở nhanh, gắng sức), kèm theo HO ÔNG ỔNG như ...chó sủa. 

-  THỞ RÍT RẤT ỒN ÀO, khi khóc và kể cả khi nằm yên (nặng rồi). 

- Sau ho là KHÀN TIẾNG, MẤT TIẾNG (nặng hẳn rồi). 

- Có thể kèm theo sốt nhẹ, có đứa thì sốt cao hẳn.  

📛 KHI CON BẮT ĐẦU THỞ RÍT 

Viêm thanh khí quản nhẹ cũng có thở rít - nhưng là rít khi khóc hoặc quấy. Còn khi trẻ ngủ, nằm yên mà VẪN RÍT thì tức là nặng rồi. Cần đi viện càng sớm càng tốt, càng gần càng tốt. 

✅ XỬ TRÍ BAN ĐẦU TẠI NHÀ

- Dỗ dành, trấn an con (bé sẽ hoảng, như bị bóp cổ vậy). Càng hoảng càng khóc càng phù nề. 

- Bế con lên, xoa lưng. 

- Hát ru chút, cho bé chơi. 

- Hạ sốt nếu sốt trên 38 độ C (hạ sốt sớm hơn bình thường để con dễ chịu, hạn chế kích thích tối đa). Lựa chọn an toàn là Paracetamol liều theo cân nặng. Đặt hậu môn. Vì lúc đó khó mà nuốt được.

🚑 GỌI CẤP CỨU | ĐI VIỆN NGAY KHI:

- Mẹ thấy con không ổn (linh cảm)

- Thở rít càng ngày càng to

- Không nói, không khóc được nữa 

- Thở rất cố, gắng sức, cố hít khí

- Thở rít kể cả lúc ngủ

- Tím môi, dái tai, ngón tay

- Chảy dãi, không nuốt được nước miếng (nước dãi). 

- Khàn, mất tiếng, khóc không ra tiếng

- Hoặc các vấn đề cơ bản khác như sốt cao, co giật, ăn kém, bú kém, nôn, li bì... 

🏥 Chú ý: Phải đến cơ sở y tế gần nhất, vì lúc đó con cần được thở oxy, khí dung thuốc giảm sưng nề cấp tốc, tiêm thuốc chống viêm cấp tốc - thuốc này thì trạm xá (trung tâm y tế) nào cũng có, y sĩ cũng làm được. Phải được cấp cứu thì mới có cơ hội sống trước khi đi chuyên khoa (nếu cần). 

🆘 Nếu trẻ khó thở - ngừng thở, tím tái, hôn mê, li bì phải tiến hành sơ cứu cơ bản tại chỗ, hà hơi thổi ngạt, ép tim (nếu ngưng thở ngưng tim) và gọi 115. Trong khi chờ cấp cứu đến, tiếp tục sơ cứu cơ bản. Không sơ cứu trước, thì sẽ tử vong trên đường đi đến viện. 

🔰 Ở CẤP CỨU, BÁC SĨ SẼ LÀM GÌ?

💨 Ở phòng cấp cứu (ở mọi tuyến), sau khi chẩn đoán và đánh giá lại mức độ, nếu là mức độ nặng (thở rít, khó thở), các bác sĩ sẽ cho con khí dung thuốc giảm sưng cấp tốc tại chỗ - Adrenalin. 

Sau đó, theo dõi đáp ứng với khí dung. 

Khí dung này có mục đích giảm viêm và “buy the time” (câu giờ với bệnh) trong khi thuốc tiếp theo đây kịp có tác dụng. 

💊 Thường cùng lúc với khí dung, các bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định thuốc giảm viêm toàn thân (corticoid) tiêm hoặc uống (thường là tiêm). Thuốc này cũng có tác dụng giảm viêm mạnh, nhưng tác dụng lề mề hơn. Vì thế ta có khí dung để cầm cự là do lẽ đó. 

💉 Thuốc này có tác dụng phụ nhiều, nhưng đây là cứu mạng, dùng ngắn ngày - nên bố mẹ không phải lo. 

👩🏻‍⚕️ Các bác sĩ đều biết đây là ca bệnh nặng, nên sẽ để mắt theo dõi sát (dù có khi bác chỉ đi qua liếc cái, nhưng cũng là đánh giá xong rồi). Nếu đáp ứng kém (hoặc không kịp đáp ứng đã suy thở nguy kịch) bác sĩ sẽ đặt ống thở để giữ được lối khí vào phổi - giữ tính mạng cho bệnh nhân. Cũng may là nặng cỡ vậy thì hiếm thôi. 

🧞‍♂️ Vì đa phần do virus, các thuốc sau không có ý nghĩa nhiều, chỉ định tuỳ thuộc bác sĩ đánh giá ca bệnh cụ thể: kháng sinh, thuốc ho, siro ho, long đờm, xịt thông mũi. 

🤲🏻 PHÒNG TRÁNH

Vì đa phần là do virus, nên phòng ngừa cũng na ná các bệnh hô hấp khác:

- Không hút thuốc lá trong phòng có trẻ em. Dĩ nhiên là mọi loại khói khác. 

- Hạn chế đưa trẻ tới nơi đông người, nguy cơ lây nhiễm cao. 

- Cách ly người thân khi người đó bị ho, hắt hơi, cảm sốt. 

- Rửa tay thường xuyên (con và mẹ). 

- Che miệng khi ho, đeo khẩu trang khi ốm, cúm, đau mắt đỏ...

- Nhỏ mũi, rửa mũi với nước muối sinh lý mỗi ngày hoặc sau khi đi học, đi bơi, đi chơi về.

💉 Đặc biệt, riêng với bệnh này, có cách để dự phòng các biến thể cực nặng: ✅🔰 TIÊM PHÒNG đầy đủ (phòng HIB và Bạch hầu). 

😂 Hiểu để hành động đúng, chứ không phải để sợ hãi hoảng lên nha! 

Nguồn: BS Mon