🔥 Oseltamivir là từ khoá hot nhất liên quan đến cúm trong những ngày nay. Trong khi đợt cúm mùa này, chưa biết bao giờ có hồi vãn, thì ta ngồi lại kể chuyện Tamiflu để các bố mẹ có thông tin trao đổi trong lúc trà dư tửu hậu (và hi vọng không bao giờ phải mua).
💵 CÂU CHUYỆN VỀ OSELTAMIVIR
Với tên thương mại quen thuộc hơn là Tamiflu, đây được coi là con gà đẻ trứng vàng cho hãng sản xuất. Nhiều chục tỉ đô đã được dành cho Tamiflu, mỗi khi có dịch cúm được cảnh báo trên diện rộng, các nước sẽ dành một khoản ngân sách lớn để dự trữ thuốc này - có quá ít lựa chọn - để phòng cho đại dịch.
💰 Hồi 2010, dịch cúm H1N1 được WHO nâng thành mức “đại dịch” (dịch bệnh nguy cơ huỷ diệt xuyên lục địa). Gần trăm tỉ đô tiền thuốc đã được chi. Đến khi dịch thoái lui và không thành đại dịch, nhiều cáo buộc đã đưa ra, soi xét lại các nghiên cứu lâm sàng (khi đó còn bị giấu kín phân nửa) và các nhà khoa học của WHO (xem có liên đới lợi ích gì không). Việt Nam khi đó cũng có dư luận nghi vấn chính sách tích trữ thuốc - nhưng chính phủ rõ ràng đã làm đúng khi có cảnh báo đại dịch của WHO.
📈 Suốt nhiều năm, BMJ (Bristish Journal of Medicine) đã theo đuổi và góp phần đưa nhiều nghiên cứu về Tamiflu ra công khai, giúp nhân loại hiểu hơn về hiệu quả thực sự và tác dụng phụ của thuốc.
📽 Năm 2017, WHO hạ cấp Tamiflu khỏi danh sách thuốc đặc biệt thiết yếu (EMLc) và ghi rõ về siết chặt chỉ định dùng.
📂 Tamiflu giờ luôn được nhấn mạnh là chỉ dùng với các nhóm bệnh nhân đặc biệt.
🦠 CƠ CHẾ THUỐC (dễ hiểu)
Về cơ chế, Tamiflu sẽ làm giảm một men do virus tiết ra (men này giúp virus được giải phóng ra khỏi tế bào người - để nhân lên tiếp; và bám dính trong dịch tiết - văng ra theo mũi dãi).
🧬 CHỈ ĐỊNH THEO BỘ Y TẾ VIỆT NAM
Trích Hướng dẫn 2078/QĐ-BYT (2011):
- Trị bệnh:
“Các trường hợp nhiễm cúm (nghi ngờ hoặc xác định) có biến chứng hoặc có yếu tố nguy cơ.”
- Phòng bệnh:
“CÓ THỂ điều trị dự phòng bằng thuốc kháng vi rút Oseltamivir (Tamiflu) cho những người thuộc nhóm nguy cơ cao mắc cúm biến chứng có tiếp xúc với người bệnh được chẩn đoán xác định cúm.”
- Nhóm nguy cơ là: Trẻ em: dưới 5 tuổi, suy dinh dưỡng, béo phì, hen phế quản hoặc bị suy giảm miễn dịch bẩm sinh hay mắc phải; Người già trên 65 tuổi; Phụ nữ có thai; Người lớn mắc các bệnh mạn tính (như đã nêu trên); Suy giảm miễn dịch (bệnh nhân đang điều trị thuốc chống ung thư, HIV/AIDS).
💊 Các khuyến cáo cập nhật trên thế giới cũng tương tự, tức là RẤT ÍT người bị cúm cần Tamiflu.
💸 KHÔNG THUỘC NHÓM NGUY CƠ, nhưng CỨ MUA UỐNG, có làm sao không?
- Tamiflu cũng là thuốc. Thuốc này sẽ được xử lí tại gan (~ hại gan). Mà đã là thuốc thì có nguy cơ có tác dụng phụ. Nặng thì sốc phản vệ (sốc thuốc) nhẹ thì có thể có:
+ Buồn nôn và nôn (hay gặp)
+ Đau bụng
+ Chảy máu mũi
+ Co giật ở trẻ em!
+ Rối loạn hành vi
Vì thế, ĐỪNG tự mua uống. Vì phòng thì chưa thấy đâu, tác dụng phụ thì đã phải đối mặt, gan đã phải gồng mình lên rồi.
💉 TAMIFLU THAY THẾ VẮCXIN CÚM ĐƯỢC KHÔNG?
- Không. Tiêm phòng cúm và các biện pháp chống lây nhiễm do tiếp xúc gần, tránh dịch tiết là tốt nhất.
⚔️ LIỀU DỰ PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH GIỐNG NHAU KHÔNG?
- Không. Khác nhau kể cả về liều và ngày dùng. Vì thế: Không tự ý mua, hay tự dừng thuốc.
🦠 CÓ KHÁNG TAMIFLU KHÔNG?
Mùa dịch gần đây chưa ghi nhận. Nhưng có lẽ bố mẹ Việt cũng ít quan tâm đến vấn đề này.
👦🏻 Với trẻ em, khi bác sĩ chỉ định Tamiflu (khi cần thiết), sẽ có các câu hỏi như sau...
✅ CÓ TAMIFLU SIRO KHÔNG?
Có. Nhưng Việt Nam không có.
✅ PHA BỘT THUỐC TỪ VIÊN NHỘNG ĐƯỢC À?
Được. Dù thiết kế viên nhộng không phải để bẻ ra rồi pha nước. Nhưng FDA cho phép pha như vậy trong vụ dịch (khan hiếm siro).
Các bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể cách pha. Phải tuân thủ để dùng đúng liều.
✅ ĐỂ DUNG DỊCH TRONG NGĂN MÁT TỦ LẠNH ĐƯỢC KHÔNG?
Được. Nhớ hỏi bác sĩ là dung dịch thuốc đã pha có dùng cho hôm sau được không.
✅ CÓ CẦN LẮC LẠI TRƯỚC KHI DÙNG?
Có. Mỗi lần rút thuốc cho con uống. Nhớ lắc kĩ lại (vì vốn bột thuốc không được thiết kế để pha như vậy).
✅ PHA SỮA UỐNG LẪN ĐƯỢC KHÔNG?
Được. Có thể pha sữa, nước đường để dễ uống hơn.
⚠️ NHỚ DÙNG XI LANH ĐỂ RÚT CHUẨN LƯỢNG THUỐC ĐƯỢC KÊ.
😘 Tóm lại:
💁🏻 CHỈ DÙNG TAMIFLU khi được BS kê.
💁🏻 Không cần mua hay tích trữ Tamiflu.
💁🏻 Có dư tiền cũng không tự uống vì đó không phải là thuốc bổ - mà đã là thuốc là có tác dụng phụ.
💁🏻 Hiệu quả (cả trị cả phòng bệnh) còn mơ hồ chung chung lắm, chờ thuốc mới thôi.
👨🏻⚕️ Nguồn: BS Mon
0 Nhận xét