Vaccines là thuốc có tác dụng kích ứng phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với một tác nhân gây bệnh nhằm tạo ra tác dụng phòng ngừa bệnh. Trong số những tác dụng phụ hay gặp nhất là sốt nhẹ khoảng 1-2 ngày, hay phản ứng viêm xung quanh nơi chích ngừa (sưng, đỏ, đau).
Các tác dụng phụ này thường là nhẹ và tự hết sau vài ngày, không cần điều trị, có thể dùng thuốc giảm triệu chứng nếu cần thiết. Tuy nhiên một số ít trẻ có thể sốt cao kéo dài vài ngày sau chích ngừa, có thể nổi ban, các trẻ này khi xét nghiệm có thể có tăng bạch cầu (BC), tăng CRP, tức là giống như một bệnh cảnh nhiễm trùng. Các trẻ này thường phải vào viện, được cho kháng sinh, làm các xn tìm nguyên nhân nhiễm trùng.
Câu hỏi đặt ra là ở đây là vaccines có gây phản ứng như thế này không? Hay là một trường hợp nhiễm trùng huyết thực sự? Hay vaccines gây nhiễm trùng huyết?
Một nghiên cứu về sốt và tăng BC đã được thực hiện trên 212 trẻ nhỏ hơn 3 tháng tuổi ở Uganda. Công thức máu được tiến hành sau khi tiêm vaccines, kết quả cho thấy 46-49% trẻ có tăng bạch cầu trên 15k sau khi tiêm vaccines 24 giờ, chủ yếu là tăng bạch cầu đa nhân (neutrophil), hầu hết sẽ giảm mạnh sau 48 giờ và về mức bình thường sau 6-7 ngày (<9k)
Một số nghiên cứu khác trên người lớn cho thấy tăng CRP (dấu chỉ viêm nhiễm) nhẹ và trung bình sau khi tiêm vaccine cúm.
Như vậy vaccine tạo phản ứng viêm sau khi được tiêm vào cơ thể, đó là một quá trình BÌNH THƯỜNG, CẦN THIẾT để tạo miễn dịch, tuy nhiên mức độ tuỳ theo từng cá thể từ rất nhẹ cho tới rất mạnh gây sốt cao, tăng bạch cầu, tăng CRP giống như là một bệnh cảnh nhiễm trùng huyết (sepsis), nhưng VACCINES KHÔNG GÂY NHIỄM TRÙNG HUYẾT. Phản ứng này sẽ giảm và mất đi sau 1 tuần.
Thế nhưng tại sao bs bảo là bé có thể bị nhiễm trùng huyết và cho ks, xn đủ thứ? Vậy là bs dốt hay sao?
Dân ngoại đạo có thể suy nghĩ và phán ngay như thế. Ngày nay anh hùng bàn phím tay nhanh hơn não rất nhiều.
Xin thưa rằng là y khoa là khoa học của xác suất, bs về mặt nào đó cách làm việc giống như một thầy bói CÓ KIẾN THỨC. Để chẩn đoán một bệnh nào đó, họ phải thu thập triệu chứng, bệnh sử, thăm khám, xn, và với những thông tin có được, họ dùng kiến thức về bệnh tật đã được đúc kết qua hàng ngàn năm và đưa ra phán đoán gần nhất, chính xác nhất với bệnh cảnh của bệnh nhân, Đó là một quá trình suy luận phức tạp cần nhiều kiến thức và dữ liệu trên người bệnh, chính xác tới đâu tuỳ trình độ và cách thu thập dữ liệu của từng bs.
Tuy nhiên có nhiều trường hợp không thể khẳng định chắc chắn căn bệnh mà bệnh nhân đang mắc phải, thế nên mới có chẩn đoán sơ bộ, cđ xác định, cđ phân biệt. Quá trình chẩn đoán và điều trị là một quá trình liên tục chứ không phải chỉ ở một thời điểm. Hôm nay tôi có thể chẩn đoán khác ngày hôm qua tuỳ theo diễn biến của căn bệnh và những thông tin mới.
Trở lại bệnh nhân sốt cao, nổi ban, tăng BC, CRP sau chích ngừa, khả năng cao là do phản ứng viêm sau vaccines, nhưng vẫn có thể có tỷ lệ nhỏ bn có thể đã bị nhiễm trùng từ trước và bây giờ phát bệnh, tiêm vaccines chỉ là một chuyện tình cờ trong quá trình đó thôi. Người bs phán đoán là do phản ứng viêm nhưng không thể loại trừ hoàn toàn căn bệnh nhiễm trùng nguy hiểm và có thể làm bệnh nhân đoàn tụ ông bà nếu không điều trị nên thường sẽ chọn giải pháp an toàn nhất:
- Hỏi lại bệnh sử và khám cẩn thận, xem có tìm ra nguyên nhân nhiễm trùng nào không? Ví dụ như là tìm ra viêm họng mủ, nhiễm trùng tiểu,… Có thì trị, hết chuyện.
- Nếu không tìm thấy nguyên nhân nào khác gây sốt? Để an toàn, thường được xem là bệnh cảnh nhiễm trùng huyết, dùng ks, cấy máu, xn dịch não tuỷ,… tuỳ theo mức độ nặng, cho đến khi có bằng chứng của nhiễm trùng hay bệnh cải thiện. Thà giết lầm còn hơn bỏ sót
- Có nhiều trường hợp bệnh cải thiện và khỏi nhưng không tìm ra nguyên nhân nhiễm trùng nào, khi đó thường là do phản ứng viêm sau chích ngừa, tuy nhiên không thể xác định chắc chắn 100%.
Nếu bệnh nhân có phản ứng viêm nặng sau chích ngừa, như vậy có tiếp tục chích ngừa không?
Không có câu trả lời đúng cho mọi trường hợp, cũng không có một guideline cụ thể. Phải cân nhắc giữa lợi ích và mức độ nặng của nguy cơ. Theo kinh nghiệm của riêng tôi, một số bn có phản ứng viêm nặng sau vaccines vẫn được chích ngừa nhưng không dùng combo mà chích mỗi lần 1 vaccine mà thôi và theo dõi sau chích cẩn thận. Bệnh nhân có thể chỉ có phản ứng với 1 vaccine nào đó mà thôi chứ không phải tất cả.
Tuy nhiên, nếu phản ứng viêm rất nặng thì bs hay cha mẹ quyết định không chích thì cũng không có gì sai. Đây là sự đồng thuận giữa cha mẹ và bs sau khi đã được giải thích lợi hại và cân nhắc cẩn thận.
Chuyện nghề y phức tạp lắm, nhiều khi dân trong nghề còn vò đầu bứt tai, huống chi là dân ngoại đạo. Tôi lạy mấy anh chị không học y ngày nào mà dạy người ta trị bệnh như chị Bình Bình.
Nguồn: BS Hung Truong
Link tham khảo
0 Nhận xét