LỆ ĐẠO LÀ GÌ?
Lệ đạo hay còn gọi là ống lệ ty được nói tới ở đây thật sự là hệ thống ống dẫn nước mắt (tear duct). Tuyến lệ thực sự nằm phía trên mắt có nhiệm vụ tiết nước mắt khi cần phải bảo vệ mắt hay khi coi phim tình cảm Hàn Quốc. Nước mắt sẽ được dẫn vào hệ thống lệ đạo, bắt nguồn từ góc trong mắt, vào một túi chứa nhỏ, sau đó theo ống dẫn dọc theo cánh mũi và đi vào trong mũi. Bởi mới có vụ mỗi lần khóc là nước mắt nước mũi tèm lem, hay nhỏ thuốc vô mắt mà đắng miệng. Bạn nào còn nhớ trò se lỗ ghèn là lỗ dẫn vào ống tuyến lệ này đây.
TẠI SAO TRẺ BỊ HẸP HAY TẮC TUYẾN LỆ?
Bệnh này khá thường gặp ở trẻ nhỏ, khoảng 6%. Đó là do tuyến lệ của trẻ chưa phát triển, phần lớn là bị hẹp ở đoạn cuối lệ đạo khi đi vào mũi do các tế bào biểu mô chưa tách rời. Các tế bào này sẽ tự tách rời trong vài tháng. Một số hiếm các trường hợp có thể do dị dạng vùng mặt ảnh hưởng đến tuyến lệ gây tắc nghẽn thì sẽ không tự hết.
TRIỆU CHỨNG CỦA TẮC TUYẾN LỆ
- Triệu chứng thường xuất hiện SAU 3 TUẦN TUỔI, vì bé khóc không nước mắt trong mấy tuần đầu do tuyến lệ chưa phát triển, điều này quan trọng vì nếu bé có nhiều ghèn trong vài tuần đầu thì coi chừng viêm kết mạc sơ sinh chứ không phải bệnh tắc lệ đạo.
- Khi bé bắt đầu khóc có nước mắt, nước mắt không dẫn xuống mũi được sẽ làm bé ngập nước mắt hoặc chảy tràn xuống mặt. Mắt bé lúc nào cũng rưng rưng lệ. Có thể 1 hoặc 2 bên.
- Nặng hơn nữa thì có ghèn trắng đục hay vàng, nhất là vào buổi sáng khi mới thức. Con trai tui mỗi sáng thức dậy không mở mắt được, phải lau sạch ghèn cho tới 6 tháng tuổi.
- Đỏ da xung quanh do dụi mắt.
BIẾN CHỨNG
- Viêm kết mạc: bội nhiễm do vệ sinh kém hay do bé dụi mắt nhiều, thế nên thấy bé đột nhiên ghèn nhiều hơn, mắt đỏ, kết mạc đỏ thì nên đi khám
- Nhiễm trùng lệ đạo và mô xung quanh (Dacryocystitis): viêm nhiễm nang tuyến lệ, nhiễm trùng mô xung quanh thậm chí gây áp xe. Đây là biến chứng nghiêm trọng tuy nhiên rất hiếm gặp. Bản thân tôi chưa gặp bao giờ. Các nhiễm trùng quanh mắt và mặt luôn nguy hiểm và điều trị cần bao luôn con tụ cầu, nên kháng sinh được khuyến cáo là Clindamycin.
- Nang lệ đạo (Dacryocele): lệ đạo bị tắc nghẽn nặng tạo thành một túi phình ở túi tuyến lệ, cũng hiếm gặp (1%).
ĐIỀU TRỊ
- Giữ vệ sinh tốt phòng ngừa nhiễm trùng, nếu bé có nhiều ghèn, dùng một khăn sạch, gạc sạch, thấm nước sạch hay nước muối lau nhẹ.
- Massage lệ đạo, có một số tranh cãi về hiệu quả của phương pháp này nhưng hầu hết thì đồng ý.
- Rửa tay sạch, móng tay cắt ngắn
- Dùng ngón tay ấn nhẹ vào vùng mặt nơi khoảng giữa góc trong của mắt và mũi, nơi có túi chứa nước mắt
- Giữ áp lực vừa phải miết nhẹ từ đó dọc xuống phía dưới dọc theo cánh mũi.
- Lập lại 10-15 lần, 4-6 đợt mỗi ngày.
- Bệnh tự khỏi 95% trước lúc 1 tuổi, tôi nghĩ còn có thể cao hơn nữa vì tới bây giờ tôi chưa gặp đứa nào phải đi làm thông tuyến lệ hết
KHI NÀO CẦN KHÁM BS MẮT
- Sau 1 tuổi mà không hết, tới lúc đó có thể cần thông, nông lệ đạo, là một thủ thuật xâm lấn cần gây mê nên có nguy cơ nhất định. Hơn nữa trẻ trên 1 tuổi thì an toàn hơn và nguy cơ gây mê thấp hơn. Không cần thiết thì không nên làm.
- Nhiễm trùng lệ đạo hay nang tuyến lệ
SỮA MẸ VÀ TẮC LỆ ĐẠO
Tôi biết có một số bà mẹ nhỏ sữa mẹ vào mắt trẻ, cho rằng sẽ chữa lành tắc lệ đạo, tôi có tìm hiểu các nghiên cứu và có nhận định như sau:
- Sữa mẹ thật sự có tác dụng kháng viêm và kháng khuẩn, nên sẽ có tác dụng ngừa nhiễm trùng nhưng chỉ có tác dụng lên vài loại vi khuẩn và vẫn kém hơn kháng sinh. Vấn đề là trong sữa mẹ có chứa các vi khuẩn thường trú trên da như tụ cầu, khi nhỏ vào mắt sẻ có nguy cơ “giới thiệu” các vi trùng đó vào mắt. Do đó hầu hết BS đều không khuyến cáo điều này.
- Sữa mẹ không làm tắc lệ đạo khỏi mau hơn, nghiên cứu cho thấy tắc lệ đạo sẽ tự khỏi cho dù nhỏ sữa mẹ hay không nhỏ.
Tóm lại tắc lệ đạo là bệnh lành tính và hầu hết sẽ tự khỏi, chỉ cần giữ vệ sinh, massage tuyến lệ và BÌNH TĨNH CHỜ, chỉ nên can thiệp phẫu thuật khi trên 1 tuổi.
Nguồn: BS Trương Hưng
){kind=link}
0 Nhận xét