KHUYẾN CÁO BỔ SUNG DHA Ở TRẺ EM?

Thông tin tổng quan về khuyến cáo bổ sung DHA (Docosahexaenoic Acid) ở trẻ em dựa trên các hướng dẫn từ các tổ chức y tế uy tín như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), và các nghiên cứu dinh dưỡng phổ biến. DHA là một loại axit béo omega-3 quan trọng, đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển não bộ, thị lực và hệ thần kinh của trẻ.

1. Tại sao trẻ cần DHA?

• Phát triển não bộ: DHA chiếm tỷ lệ lớn trong chất xám của não, hỗ trợ hình thành và phát triển các kết nối thần kinh.

• Thị lực: DHA tập trung nhiều ở võng mạc, cần thiết cho sự phát triển thị giác ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

• Hệ miễn dịch: Giúp tăng cường khả năng chống viêm và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

2. Khuyến cáo bổ sung DHA theo độ tuổi

Trẻ sơ sinh (0-12 tháng)

• Nguồn tự nhiên: 

o Sữa mẹ là nguồn DHA tốt nhất, với điều kiện mẹ ăn đủ thực phẩm giàu DHA (như cá béo, dầu cá). Mức DHA trong sữa mẹ dao động từ 0,1-1% tổng axit béo, tùy chế độ ăn của mẹ.

o Sữa công thức: Theo AAP, sữa công thức cho trẻ sơ sinh nên bổ sung DHA ở mức 0,2-0,5% tổng chất béo (khoảng 17-34 mg/100 kcal). ∑

• Lượng khuyến nghị:

o WHO và FAO: 0,1-0,18% tổng năng lượng hàng ngày (khoảng 10-20 mg/kg cân nặng/ngày).

o Ví dụ: Trẻ 5 kg cần khoảng 50-100 mg DHA/ngày từ sữa mẹ hoặc sữa công thức bổ sung DHA.

• Bổ sung thêm: Không cần bổ sung DHA riêng nếu trẻ bú mẹ hoàn toàn hoặc dùng sữa công thức đã bổ sung DHA. Nếu mẹ thiếu DHA trong chế độ ăn, có thể bổ sung 200-300 mg DHA/ngày cho mẹ qua thực phẩm hoặc viên uống.

Trẻ từ 1-3 tuổi

• Lượng khuyến nghị: 

o Theo Viện Y học Hoa Kỳ (IOM): 70-100 mg DHA/ngày (kết hợp với EPA – một omega-3 khác).

o AAP: Không có con số cố định, nhưng khuyến khích bổ sung qua chế độ ăn (cá béo, thực phẩm giàu omega-3).

• Nguồn tự nhiên: Cá hồi, cá thu, cá mòi (2-3 bữa/tuần, mỗi bữa 20-40 g), hoặc thực phẩm bổ sung DHA như sữa dinh dưỡng, dầu cá.

• Bổ sung riêng: Nếu trẻ không ăn đủ thực phẩm giàu DHA, có thể dùng siro hoặc viên nhai DHA (liều 100-200 mg/ngày), nhưng cần hỏi ý kiến bác sĩ.

Trẻ từ 4-8 tuổi

• Lượng khuyến nghị: 100-150 mg DHA/ngày (theo IOM và các khuyến nghị dinh dưỡng quốc tế).

• Cách bổ sung: Tăng cường thực phẩm tự nhiên (cá béo, trứng bổ sung DHA, hạt óc chó) hoặc dùng sản phẩm bổ sung nếu cần (100-200 mg/ngày).

Trẻ trên 8 tuổi

• Lượng khuyến nghị: 150-250 mg DHA/ngày, tương tự người lớn khỏe mạnh.

• Nguồn: Chế độ ăn cân bằng hoặc bổ sung nếu trẻ kén ăn hoặc có nguy cơ thiếu hụt.

3. Khi nào cần bổ sung DHA riêng?

• Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân: Có nguy cơ thiếu DHA do không tích lũy đủ từ mẹ trong thai kỳ, cần bổ sung theo chỉ định bác sĩ (thường 20-40 mg/kg/ngày).

• Trẻ không bú mẹ và sữa công thức không có DHA: Nên bổ sung DHA qua thực phẩm hoặc sản phẩm dinh dưỡng.

• Trẻ kén ăn, ít ăn cá: Có thể dùng viên uống, siro hoặc sữa bổ sung DHA (liều 100-200 mg/ngày).

• Trẻ chậm phát triển não bộ hoặc thị lực: Bác sĩ có thể chỉ định liều cao hơn sau khi đánh giá.

4. Cách bổ sung DHA an toàn

• Từ thực phẩm:

o Cá béo (cá hồi, cá thu, cá mòi): 1-2 bữa/tuần (20-50 g/lần), chọn cá ít thủy ngân.

o Trứng gà bổ sung DHA.

o Các loại hạt (óc chó, hạt lanh) – nghiền nhỏ cho trẻ nhỏ.

• Sản phẩm bổ sung:

o Dầu cá, viên DHA (như Pediakid Omega-3, Bio Island DHA): 100-400 mg/ngày tùy tuổi.

o Sữa công thức hoặc sữa bột có bổ sung DHA.

• Lưu ý:

o Chọn sản phẩm uy tín, có nguồn gốc rõ ràng.

o Không vượt quá 500 mg DHA/ngày (trừ khi có chỉ định), vì dư thừa omega-3 có thể gây loãng máu hoặc rối loạn tiêu hóa.

5. Khuyến cáo ở Việt Nam

• Bộ Y tế Việt Nam chưa đưa ra con số cụ thể riêng cho DHA, nhưng dựa vào Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam (2016), trẻ cần omega-3 tổng cộng (bao gồm DHA và EPA) từ 0,5-2% tổng năng lượng. Với trẻ em, DHA thường được khuyến khích bổ sung qua:

o Sữa mẹ (mẹ ăn 200-300 mg DHA/ngày).

o Thực phẩm tự nhiên hoặc sữa dinh dưỡng.

• Các bác sĩ nhi khoa Việt Nam thường khuyên bổ sung DHA cho trẻ nếu chế độ ăn thiếu hụt, đặc biệt trong 1.000 ngày đầu đời (từ khi mang thai đến 2 tuổi) – giai đoạn vàng phát triển não bộ.

6. Lưu ý khi bổ sung DHA

• Tham khảo bác sĩ: Trước khi dùng viên DHA hoặc sản phẩm bổ sung, đặc biệt với trẻ dưới 2 tuổi.

• Không lạm dụng: Dư thừa DHA không cải thiện thêm trí thông minh mà có thể gây tác dụng phụ (buồn nôn, tiêu chảy).

• Kết hợp dinh dưỡng: DHA hoạt động tốt nhất khi đi kèm vitamin A, D, E và các chất béo lành mạnh.

Ví dụ thực tế

• Trẻ 2 tuổi (10 kg): 

o Ăn 30 g cá hồi (khoảng 100-150 mg DHA) 2 lần/tuần + sữa công thức bổ sung DHA (50-100 mg/ngày).

o Nếu không ăn cá, có thể dùng siro DHA 100 mg/ngày (như Pediakid hoặc D-Kids).

• Trẻ 5 tuổi: 1-2 bữa cá béo/tuần hoặc viên nhai DHA 150 mg/ngày.